Welkom klein mensje

Nieuw leven wordt in een gezonde situatie van harte welkom geheten in onze wereld. Vol tederheid kijken we naar dat kleine mensje dat ons al snel verwachtingsvol aankijkt. Het eerste lachje, de eerste woordjes, stapjes; het zijn geluksmomenten waar we met plezier naar terugkijken. Het kwetsbare kindje krijgt vanzelfsprekend de zorg die het nodig heeft. Kraamzorg en, indien nodig, verpleging. Het is geen vraag of het kind zorg nodig heeft in zijn totaliteit, want ja, dat heeft het. Zodat het kan opgroeien met een veilige gehechtheid. Zorg, liefde, voorlezen, aanraking, ze zijn allemaal onlosmakelijk verbonden met dat ene mooie mensje dat die dag geboren werd. 

Scheidslijn tussen onderwijs en zorg

We zien op de basisschool een scheidslijn komen tussen onderwijs en zorg. Onderwijs is er voor ieder kind, maar zorg is er voor de zorgleerling. De totale begeleiding van een kind wordt niet meer als vanzelfsprekend gezien. Sterker nog: er is een tweedeling tussen zorg die bij de scholen hoort en zorg die bij de gemeente hoort. Dit houdt in dat als je onder het kopje 'normaal' valt, je cognitief goed begeleid wordt. Op sociaal-emotioneel gebied wordt dit echter al lastiger. Bij de zorgleerling is het ook nog eens de vraag of de zorg nu bij de gemeente hoort of bij de school. Terwijl het om datzelfde prachtige mensje gaat dat op een dag geboren werd, toen zorg en opvoeding nog volledig bij elkaar hoorden. 

Psychosociale waarborging is goed voor ieder kind

Onder de psychosociale ontwikkeling verstaan we de ontwikkeling van geestelijke vermogens en sociale vaardigheden van een kind om goed te kunnen omgaan met mensen en verschillende omstandigheden in het leven. Een ontwikkeling die essentieel is en niet losstaat van de cognitieve en lichamelijke ontwikkeling. Want wanneer een kind op één van deze gebieden belemmerd wordt, dan heeft dat invloed in zijn totaliteit. Ook een kind uit een gelukkig sterk gezin heeft baat bij een optimale stimulering van zijn totale ontwikkeling. Het is dan niet langer de vraag of een kind 'normaal' is of een 'zorg'leerling. Het is de vraag of elke leerling krijgt wat hij of zij nodig heeft. En dan komt de volgende vraag naar voren: is een leerkracht hier wel voor opgeleid? Kan een leerkracht een psychosociale ontwikkeling goed begeleiden? En is dit nodig op school?

Verschillende gedragingen in de klas

Leerkrachten willen graag kennis overdragen aan kinderen. Met de invoering van Passend onderwijs kwam hier specialistische zorg bij. Leerkrachten werden geacht om les te geven aan 'rugzak'leerlingen, van laag- tot hoogbegaafd, met internaliserende en externaliserende gedragsproblemen, noem maar op. Daarnaast weten we dat een aanzienlijk deel van de Nederlandse jeugd te kampen heeft met psychosociale problemen. Gegevens geven aan dat dit bij 0-12 jarigen bij 11% tot 28% in meer of mindere mate het geval is. Kinderen groeien op in een complexe wereld. Ook weten we dat in elke klas kinderen zijn die o.a. angstig, depressief of misbruikt kunnen zijn of te maken hebben met een (vecht)scheiding, psychiatrie of mishandeling. Deze problemen worden vaak niet gesignaleerd of te laat. Kinderen kunnen zichzelf of hun omgeving niet 'uit' zetten; zij nemen alles mee naar school. Voor een veilige omgeving en een optimale ontwikkeling hoort er kennis in brede zin ook op school aanwezig te zijn. Leerkrachten geven aan dat zij hier onvoldoende voor zijn opgeleid. Het ontbreekt hierdoor aan vroegsignalering waardoor lichte problematieken uitgroeien tot zware problematieken. In sommige gevallen kunnen er zelfs gevaarlijke situaties ontstaan waar ieder kind last van heeft. Ook de leerling die onder het kopje 'normaal' valt. Gezien de hoge werkdruk, aantal problematieken en volle klassen is het belangrijk dat we gebruik gaan maken van de talenten van onderwijs en zorg samen. Gecombineerd kunnen ze elkaar versterken. Op een plek waar het kind veel tijd doorbrengt: op school.

Het kind in zijn totaliteit, daar gaat het om

Het geloof in Zorg en ONderwijs samen voor de klas

Wij ontkennen niet dat er kinderen zijn die meer zorg nodig hebben. Ook daarom is de ZON-aanpak belangrijk. Maar naast de zorg die noodzakelijk is voor de zorgleerling, ontwikkelt ieder kind zich psychosociaal, cognitief én lichamelijk en is dus gebaat bij weerbaarheidstraining, sociale vaardigheden, bezoeken aan huis en overleggen met ouders. Want wanneer ouders/opvoeders en school intensief samenwerken, voelt een leerling zich gezien en gehoord tegelijkertijd op de twee fronten die nu juist zo belangrijk zijn. Wij geloven dat we dit voor elkaar krijgen door onderwijs en zorg te combineren. Wanneer een zorgverlener zorgdraagt voor twee klassen en dus samenwerkt met twee leerkrachten, is er een betere waarborging voor vroegsignalering en een optimale brede ontwikkeling voor ieder kind. Het onderscheid tussen de 'normale' leerling en de 'zorg’leerling staat niet meer centraal. Het kind in zijn totaliteit, daar gaat het om.

De ZON-aanpak als kamervraag bij de Tweede Kamer

Zoals in mijn eerdere blogs is aangegeven is de ZON-aanpak al uitgebreid besproken in de Tweede Kamer. Op dit moment zijn er door Tweede Kamerleden Lisa Westerveld (GroenLinks) en Peter Kwint (SP) schriftelijke vragen gesteld aan minister Slob over de ZON-aanpak. Wij zijn blij met de steun van deze kamerleden en zien uit naar het antwoord van de minister.

Meer informatie

Heb jij ervaringen met Passend onderwijs die je wilt delen? Of heb je vragen over de ZON-aanpak? Reageer dan hieronder. Wij kijken uit naar jouw reactie.